UTANGULIZI
Katika ulimwengu wa leo unaoenda kasi kiteknolojia, hakuna haja tena ya kusafiri kwenda ofisi mbalimbali kwa ajili ya kupata leseni ya biashara. Tanzania sasa imehamia kidijitali! Kupata leseni ya biashara kupitia mtandao si tu ni rahisi na haraka, bali pia kunapunguza gharama na muda. Makala hii itakuongoza hatua kwa hatua kuhusu jinsi ya kuomba na kupata leseni ya biashara mtandaoni Tanzania – kutoka mwanzo hadi mwisho.
1. FAIDA ZA KUPATA LESENI YA BIASHARA MTANDAONI
a) Haraka na Rahisi
Mchakato wa mtandaoni unaepushaml msururu mrefu wa foleni na safari ndefu hadi ofisi za serikali.
b) Uwazi na Ufuatiliaji
Unaweza kufuatilia hatua kwa hatua maombi yako kupitia mfumo wa kidijitali.
c) Kupunguza Gharama
Huhitaji kuchapisha hati nyingi au kusafiri hadi ofisi mbalimbali.
d) Ulinzi wa Kisheria
Biashara yako inatambulika rasmi na inalindwa kisheria pindi unapopata leseni.
2. AINA ZA LESENI ZA BIASHARA NCHINI TANZANIA
Kabla hujaanza mchakato wa kuomba leseni, ni muhimu kuelewa aina za leseni zinazopatikana:
a) Leseni ya Halmashauri (LGA Business License)
Kwa biashara zinazofanyika katika wilaya, miji au manispaa.
b) Leseni kutoka BRELA (Business Registration and Licensing Agency)
Kwa biashara zinazohitaji usajili wa jina la biashara au kampuni.
c) Leseni Maalum (Sectoral Licenses)
Kwa biashara maalum kama vile maduka ya dawa, vyakula, huduma za afya, nk.
3. MAMLAKA ZINAZOHUSIKA NA LESENI MTANDAONI
Tanzania ina mifumo mbalimbali ya kidijitali inayowezesha utoaji wa leseni mtandaoni:
Brela Online Registration System (ORS): Kwa usajili wa jina la biashara, kampuni, na leseni.
Tanzania Revenue Authority (TRA): Kwa TIN na kodi nyingine.
GePG & NMB GovPay: Kwa malipo ya serikali mtandaoni.
Local Government Authorities (LGAs) Websites: Kwa leseni za biashara za halmashauri.
4. MAHITAJI KABLA YA KUOMBA LESENI
a) Kitambulisho cha Taifa (NIDA)
Kama huna, omba kupitia https://nida.go.tz
b) TIN (Taxpayer Identification Number)
Pata kupitia https://ots.tra.go.tz
c) Jina la Biashara au Kampuni
Sajili jina kupitia https://ors.brela.go.tz
d) Anwani ya Biashara
Lazima uwe na mahali halisi ambapo biashara yako itafanyika.
5. HATUA KWA HATUA ZA KUPATA LESENI MTANDAONI
HATUA YA 1: Sajili Jina la Biashara
1. Tembelea tovuti ya ORS – BRELA
2. Unda akaunti mpya
3. Chagua “Register Business Name”
4. Wasilisha jina la biashara unalotaka
5. Lipia ada kupitia GePG/NMB GovPay
6. Subiri uthibitisho
HATUA YA 2: Pata TIN Kutoka TRA
1. Ingia https://ots.tra.go.tz
2. Chagua “Apply for TIN – Individual/Non-Individual”
3. Weka taarifa zako binafsi na biashara
4. Ambatanisha nakala ya NIDA
5. Pakua TIN Certificate
HATUA YA 3: Omba Leseni ya Biashara kutoka Halmashauri
1. Tembelea tovuti ya manispaa/wilaya unakofanyia biashara
2. Tafuta kipengele cha “Business License Application”
3. Jaza fomu kwa taarifa kama:
Jina la biashara
TIN
Mahali ilipo biashara
Aina ya biashara
4. Ambatanisha nyaraka kama:
Cheti cha jina la biashara (BRELA)
TIN Certificate
Ramani ya eneo
Ushahidi wa umiliki/ukodishaji wa jengo
5. Lipia ada kwa njia ya mtandaoni (GePG au GovPay)
6. Subiri leseni yako kupitia barua pepe au pakua mtandaoni
| Duka la rejareja | 60,000 – 150,000 |
| Mgahawa | 100,000 – 250,000 |
| Huduma ya saluni | 50,000 – 100,000 |
| Usafirishaji wa mizigo | 250,000 – 500,000 |
6. GHARAMA ZA LESENI YA BIASHARA MTANDAONI
Ada hutegemea aina ya biashara, ukubwa na eneo. Kwa mfano:
Aina ya Biashara Gharama ya Kawaida (TZS)
Ada inaweza kuongezwa kutokana na ada nyingine ndogondogo kama inspection, stamp duty n.k.
7. MUDA WA KUPATA LESENI
Kama kila kitu kiko sahihi:
Jina la biashara: Siku 1 hadi 3
TIN Certificate: Siku 1 hadi 2
Leseni ya Biashara: Siku 3 hadi 7
Kwa ujumla, mchakato mzima unaweza kukamilika ndani ya wiki 1 tu.
8. MASWALI YANAYOULIZWA MARA KWA MARA (FAQ)
1. Je, ninaweza kufanya biashara bila leseni?
Hapana. Ni kosa kisheria kufanya biashara bila leseni halali.
2. Je, nahitaji leseni tofauti kwa kila tawi la biashara?
Ndiyo. Kila tawi linahitaji leseni yake kulingana na eneo linapopatikana.
3. Je, leseni ya biashara ni ya kudumu?
Hapana. Inahitaji kufanyiwa upya kila mwaka.
9. USHAURI WA WATAALAMU
Tumia jina linalovutia na linaloeleweka.
Wasiliana na maafisa biashara wa halmashauri kabla ya kujaza fomu.
Hakikisha nyaraka zako ni halali na zimewekwa katika muundo wa PDF.
Kagua barua pepe yako mara kwa mara kwa mawasiliano ya mchakato.
10. HITIMISHO: BIASHARA YENYE LESENI NI SALAMA
Kupata leseni ya biashara mtandaoni siyo jambo gumu tena. Kwa kutumia mifumo ya kidijitali kama BRELA, TRA na halmashauri, unaweza kufanikisha kila kitu ukiwa nyumbani au ofisini. Ukiwa na leseni halali, unapata:
Ulinzi wa kisheria
Fursa za mikopo
Kuaminika kwa wateja na washirika
Nafasi za kuuza bidhaa zako serikalini
Tembelea biasharachaa.com kwa makala nyingine bora kuhusu jinsi ya kufanikisha biashara yako Tanzania.
Unahitaji msaada zaidi kuhusu leseni ya biashara? Tuandikie kupitia sehemu ya maoni au WhatsApp ili tukusaidie bure kabisa!
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
